İSTİHDAM KALKANI DESTEK PAKETİNİN AYRINTILARI BELLİ OLDU
İŞ
VE SOSYAL GÜVENLİK HABER BÜLTENİ GÜNE BAŞLARKEN 11.06.2020-08:00
HAZIRLAYAN:
GÖKHAN
İNCE
SGK
MÜFETTİŞİ
1-İSTİHDAM KALKANI PAKETİNİN AYRINTILARI
***1 Ocak 2019 ve 17 Nisan 2020 tarihleri
arasında işini kaybedenler tekrar işe alınırsa işveren desteklenecek.
***kısa çalışma
ödeneğinin kapsamı genişletiliyor.
***25 yaş altı ve 50
yaş üzeri için esnek çalışma, yarı zamanlı çalışma modeli uygulanması ve
işverenlere (aylık 1.752 TL) teşvik verilmesi bekleniyor.
***İşten çıkarma
yasağının 3 ay daha uzatılması bekleniyor.
KAYNAKLAR:
https://www.turkiyegazetesi.com.tr/ekonomi/710015.aspx
https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2020/06/09/turkiyenin-istihdam-kalkani-hazir
https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/istihdam-kalkani-paketinin-detaylari-belli-oldu-41537995
2-TÜİK İŞSİZLİK RAKAMLARINI AÇIKLADI
İşgücü
İstatistikleri, Mart 2020
İşsizlik oranı %13,2
seviyesinde gerçekleşti
Türkiye genelinde 15 ve
daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Mart döneminde geçen yılın aynı
dönemine göre 573 bin kişi azalarak 3 milyon 971 bin kişi oldu. İşsizlik oranı
0,9 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı
1,1 puanlık azalış ile %15,0 oldu.
İstihdam
oranı %42,0 oldu
İstihdam edilenlerin
sayısı 2020 yılı Mart döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon
662 bin kişi azalarak 26 milyon 133 bin kişi, istihdam oranı ise 3,4 puanlık
azalış ile %42,0 oldu.
Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 538 bin, inşaat
sektöründe 248 bin, hizmet sektöründe 903 bin kişi azalırken, sanayi sektöründe
ise 26 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %16,4'ü tarım, %21,1'i sanayi,
%4,9'u inşaat, %57,6'sı ise hizmet sektöründe yer aldı.
İşgücüne katılma oranı
%48,4 olarak gerçekleşti
İşgücü 2020 yılı Mart döneminde bir önceki yılın aynı
dönemine göre 2 milyon 235 bin kişi azalarak 30 milyon 104 bin kişi,
işgücüne katılma oranı ise 4,5 puanlık azalış ile %48,4 olarak gerçekleşti.
Kayıt dışı çalışanların
oranı %29,1 oldu
Mart 2020 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna
bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt
dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,8 puan azalarak
%29,1 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir
önceki yılın aynı dönemine göre 4,5 puan azalarak %18,6 oldu.
15-64
yaş grubunda işsizlik oranı %13,5, istihdam oranı %46,5 oldu
15-64 yaş grubunda işsizlik oranı bir önceki yılın aynı
dönemine göre 0,8 puan azalışla %13,5, tarım dışı işsizlik oranı ise 1,1
puanlık azalışla %15,1 oldu. Bu yaş grubunda istihdam oranı 3,5 puanlık
azalışla %46,5, işgücüne katılma oranı ise 4,7 puanlık azalışla %53,7 oldu.
Genç nüfusta işsizlik
oranı %24,6, istihdam oranı %27,4 oldu
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir
önceki yılın aynı dönemine göre 0,6 puan azalışla %24,6, istihdam oranı ise 5,1
puan azalarak %27,4 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 7,2 puanlık
azalışla %36,3 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların
oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,2 puanlık artışla %27,9
seviyesinde gerçekleşti.
Mevsim etkisinden
arındırılmış işsizlik oranı %13,0, istihdam oranı %42,6 oldu
Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki
döneme göre 0,3 puan artarak %13,0 oldu. İşsiz sayısı bir önceki döneme göre 33
bin kişi azalarak 3 milyon 972 bin kişi olarak gerçekleşti.
Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı bir önceki
döneme göre 1,7 puan azalarak %42,6 oldu. İstihdam edilenlerin sayısı 1 milyon
3 bin kişi azalarak 26 milyon 512 bin kişi olarak tahmin edildi.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme
göre 1,7 puan azalarak %49,0 oldu. İşgücüne katılan sayısı 1 milyon 35 bin kişi
azalarak 30 milyon 484 bin kişi olarak tahmin edildi.
Ekonomik faaliyete göre, mevsim etkilerinden arındırılmış
istihdam, tarım sektöründe 21 bin kişi, sanayi sektöründe 85 bin kişi, inşaat
sektöründe 202 bin kişi, hizmet sektöründe 694 bin kişi azaldı.
3-KIDEM TAZMİNATI FONUNUN 1 OCAK 2022'DE BAŞLAMASI HEDEFLENİYOR
Tamamlayıcı emeklilik
sisteminin bir parçası olarak bireysel hesaba dayalı kıdem tazminatı fonu
kurulması öngörülüyor. Kıdem tazminatı fonuyla yurt içi tasarrufların
artırılması ve ikinci bir emekli aylığı bağlanarak sosyal güvenlik sistemi
üzerindeki yükün azaltılması amaçlanıyor. Kıdem tazminatı fonu uygulamasına 1
Ocak 2022 tarihinde geçilmesi planlanıyor. Fon konusunda iki formül üzerinde
duruluyor.
FORMÜL
1
Kıdem tazminatı şu an
her hizmet yılına karşılık 30 günlük ücret üzerinden ödeniyor. Gündemdeki
birinci formülde 30 günlük kıdem tazminatının 19 gününün mevcut sistemdeki gibi
devam etmesi, 11 günün ise kıdem tazminatı fonuna devredilmesi öngörülüyor. Bu
formül için 11 günlük brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı fonuna prim
kesilecek. İşçinin her bir yıllık hizmete karşılık alacağı 30 günlük kıdem
tazminatının 19 günü mevcut sistemdeki kurallar çerçevesinde ödenecek, 11 günü
ise kıdem tazminatı fonunda birikerek, örneğin 56 yaşında toplu alınabilecek
veya emekli aylığı bağlatılacak.
FORMÜL
2
İkinci formülde ise
kıdem tazminatı fonu için yüzde 6 oranında prim kesilecek. Bunun 4 puanı
işveren, 0.5 puanı işçi priminden oluşacak. Devlet 1 puan katkıda bulunacak.
Vergi indirimi yoluyla da 0.5 puanlık ilave prim katkısı yapılacak. Böylece
toplam prim tutarı yüzde 6 olacak.
İşçi sendikaları 30
günlük ücret üzerinden ödenen mevcut kıdem tazminatının aylık yüzde 8.33’e
karşılık geldiğini ileri sürüyor. Fona yüzde 6 oranında prim kesilmesi, 21.6
günlük kıdem tazminatına karşılık geliyor. Ancak, ekonomi yönetimi fonda
toplanacak primlerin nemalanmasıyla her hizmet yılı için 30 günlük ücrete
karşılık gelecek ödemenin mümkün olacağını savunuyor.
1.
FORMÜL ZORUNLU, 2. FORMÜL İSTEĞE BAĞLI
Mevcut çalışanların,
sistem değişikliğine kadar olan döneme ait kıdem tazminatına ilişkin hakları
saklı kalacak. Birinci formülün benimsenmesi halinde 1 Ocak 2022 tarihinden
itibaren mevcut çalışanlar dahil olmak üzere herkes için zorunlu olacak. İkinci
formül ise mevcut çalışanlar için isteğe bağlı olacak.
KENDİ
İSTEĞİYLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİYE KISITLAMA TALEBİ
Mevcut sistemde işçi,
emeklilik, askerlik, kadın çalışanların evlenmesi ve yaş dışındaki emeklilik
koşullarının sağlanması dışında kendi isteğiyle işten ayrılırsa kıdem tazminatı
alamıyor. İşveren ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıktan işten attığında
da kıdem tazminatı ödenmiyor.
İşveren örgütlerinin,
kıdem tazminatı fonu uygulamaya geçtiğinde de kendi isteğiyle işten ayrılan
veya ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıktan işten atılan işçilerin kıdem
tazminatından yararlanmamasını, fon için ödenen primlerin işverene iade
edilmesini istediği öğrenildi.
Kıdem tazminatına hak
kazanabilmek için bir iş yerindeki çalışma süresinin en az bir yıl olması gerekiyor.
Bir yılı doldurmayanlara kıdem tazminatı ödenmiyor. İşveren örgütleri, bu
uygulamanın fon sistemine geçildiğinde de devam etmesini talep etti.
